Κύθνος - Τo νησί της απλότητας και της φιλοξενίας

Η Κύθνος είναι ένα κυκλαδονήσι ανάμεσα στην Κέα και στη Σέριφο. Απέχει 3 ώρες από το λιμάνι του Πειραιά και μόλις 1 ώρα και 40 λεπτά από το λιμάνι του Λαυρίου. Διοικητικά ανήκει στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και από τον 12ο αιώνα είναι γνωστή και ως «Θερμιά». Η ονομασία της αυτή οφείλεται στις θερμές πηγές που υπάρχουν μέχρι και σήμερα στον όρμο των Λουτρών. Τα λουτρά της Κύθνου απολάμβανε ο βασιλιάς Όθωνας και η βασίλισσα Αμαλία (1837-1862). Η Κύθνος έχει έκταση 99,3 τ.χλμ, πληθυσμό 1310 κάτοικους (σύμφωνα με την απογραφή του 2009) και μήκος ακτογραμμών περίπου 104 χιλιόμετρα, με 92 όρμους, ορμίσκους και παραλίες, οι περισσότερες από τις οποίες είναι προσβάσιμες οδικά. Στο νησί υπάρχουν δύο μεσόγεια χωριά, η Χώρα ή Μεσαριά και η Δρυοπίδα ή Σύλλακας. Επιπλέον υπάρχουν τρείς κύριοι παραθαλάσσιοι οικισμοί: ο Μέριχας -το κύριο λιμάνι-, τα Λουτρά με τις ιαματικές πηγές και η Παναγία Κανάλα με την ομώνυμη εκκλησία. Η Κύθνος έχει καθημερινή συγκοινωνία με τον Πειραιά και το λιμάνι του Λαυρίου.

Το όμορφο νησί των Δυτικών Κυκλάδων ανανεώνει προοδευτικά το τουριστικό του προφίλ, κρατώντας σταθερά χαμηλούς τόνους.

Λατρεύω το ανάγλυφο της Κύθνου, τις γυμνές ηλιοκαμένες πλαγιές των χαμηλών της λόφων, το απογευματινό παιχνίδι του φωτός πάνω τους καθώς διασχίζεις την κεντρική οδική αρτηρία, στη ραχοκοκαλιά του νησιού. Παρά το λιτό τοπίο της, η Κύθνος κρύβει πολλές διαφορετικές εικόνες όταν τη γνωρίσεις καλύτερα: σκόρπια ξωκλήσια, δύο κεντρικούς οικισμούς (τη Χώρα ή Μεσσαριά και τη Δρυοπίδα), σπήλαιο, ερείπια αρχαίων ναών και μεσαιωνικών κάστρων, το υδροθεραπευτήριο του 1840, σιδερένιες γέφυρες από τα παλιά μεταλλεία και μικρές οάσεις πρασίνου κοντά στις ακτές και όπου υπάρχουν ρεματιές, όπως στη Μαθιά με τα παλιά πλυσταριά. Όλα αυτά διηγούνται την ιστορία της Κύθνου με τον δικό τους τρόπο, ενώ το τουριστικό της πρόσωπο εμφανίζεται όλο και πιο ανανεωμένο.

Κεραμικά στο στεγάδι, δίπλα στο παραδοσιακό αγγειοπλαστείο της Χώρας.
(Φωτογραφία: Περικλής Μεράκος) 

Διατηρεί πάντα μια απλότητα και μια αίσθηση οικειότητας. Προσιτή από κάθε άποψη, συνδέεται καθημερινά με τα λιμάνια Λαυρίου και Πειραιά. Τέλη Αυγούστου ήταν γεμάτη κόσμο, Έλληνες κυρίως, που λόγω της κρίσης έχουν στραφεί στα κοντινά και πιο οικονομικά νησιά. Συναντώ φίλους από τα φοιτητικά μου χρόνια, γνωστούς και συντοπίτες. Ο μηχανικός και κατασκευαστής Σταμάτης Μαρτίνος μιλάει για «την ξενοιασιά, μαζί με τη χαλάρωση και την άνεση που προσφέρει η Κύθνος. Σε αντίθεση με άλλα κυκλαδονήσια που είναι πολύ στυλιζαρισμένα, εδώ η λογική είναι να έχουμε αισθητική και ποιότητα, αλλά χωρίς να χρειάζεται να τα κάνουμε όλα πολύπλοκα». Τα σπίτια που χτίζουν μαζί με τον πατέρα του Γιάννη αντλούν αρχιτεκτονικά στοιχεία από τα κελιά, τις παλιές αγροτικές κατοικίες που συναντά κανείς ακόμα διάσπαρτες στο νησί.

Στην Κύθνο μπορείς πλέον να βρεις τα πάντα. Παραδοσιακές γεύσεις όπως τα σφουγγάτα, δηλαδή τυροκροκέτες με τρίμμα από ντόπιο τυρί, ταραχτά (τοπικό πιάτο με ντομάτα και αυγό), αλλά και ανανεωμένες ελληνικές γεύσεις, όπως αυτές με τις οποίες πειραματίζεται ο σεφ Αλέξανδρος Αγγελής στο Χάρτινο Καράβι της Δρυοπίδας. Μπορείτε να συνοδεύσετε το γεύμα σας με ντόπιο χύμα κρασί ή ένα μπουκάλι Ασύρτικο Δρύοπας από το Κτήμα Γονιδάκη. Λειτουργούν κάποια καταστήματα με ενδιαφέροντα ρούχα και αξεσουάρ, όπως το Μαύρο Πρόβατο στο λιμάνι, το Aneme στην Αγία Ειρήνη και το Passou στη Χώρα. Θα πιείτε ένα κοκτέιλ στο beach bar Hamsa στα Μαρτινάκια ή στο Kraken, που έδωσε νέο παλμό στα βράδια της Χώρας. Και θα προμηθευτείτε χειροποίητα προϊόντα περιποίησης από αγνές πρώτες ύλες της Κύθνου, στο Cat with Hat.

ΒΟΛΤΑ ΣΤΗ ΧΩΡΑ

Η Χώρα ή Μεσσαριά είναι μια κλασική Κυκλαδίτισσα, γεμάτη ασπρισμένες εκκλησίες και σοκάκια στολισμένα ένα προς ένα με σχέδια λουλουδιών και άλλα μοτίβα, αλλά και με ζωγραφισμένους τοίχους, όπως αυτός της κυρίας Φλώρας, ή με πολύχρωμες γιρλάντες γύρω από κάποια παράθυρα. Οι βόλτες σας θα σας οδηγήσουν κάτω από στεγάδια και δίπλα σε σπίτια με αυτή την ακαταμάχητη πλαστικότητα της κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής και γαλάζια παράθυρα όπως αυτό της 90χρονης κ. Χρυσούλας.

Το κεντρικό σοκάκι της Χώρας, πάντα γεμάτο κόσμο και κίνηση.
(Φωτογραφία: Περικλής Μεράκος) 

 

Εδώ, σε ένα κεντρικό σοκάκι που σφύζει από ζωή, βρίσκεται και το κατάστημα των μοναδικών σήμερα ενεργών αγγειοπλαστών, του Γιώργου Γεωργούλη και του γιου του Γιάννη. Η αγγειοπλαστική και η κεραμοποιία ήκμασαν στην Κύθνο από τα μισά του 19ου αιώνα έως τα τέλη του 20ού αιώνα. Την τέχνη έφεραν μαζί τους οι Σιφνιοί στο πέρασμά τους από μέρη όπως το ακρογιάλι του Σιφνιού, πλούσιο σε εξαιρετικής ποιότητας αργιλόχωμα.

Τρία χρόνια μετά την πρώτη μου γνωριμία με το νησί, βρίσκω τη Χώρα και όλη την Κύθνο ανανεωμένες, τόσο ακριβώς ώστε να διατηρούν τον ανέμελο χαρακτήρα τους, αλλά να προσφέρουν και κάτι παραπάνω. Όπως ένα κοκτέιλ στο ολοκαίνουργιο The Kraken (τηλ. 22810-31779), ατμοσφαιρικό και ιδανικό για γονείς. Πίσω από την μπάρα του βρίσκεται περιφραγμένη η παιδική χαρά – υπήρχε από πριν, αλλά απέκτησε νέο νόημα για τους επισκέπτες. Από την άλλη πλευρά, τα μαξιλάρια του είναι ακουμπισμένα πάνω στα πλάγια σκαλιά της εκκλησίας. Άλλωστε, η Κύθνος έχει ένα στασίδι για όλους, ακόμα και για όσους έχουν πιει ένα ποτηράκι παραπάνω. Ο λόγος για τον Χριστό των Μεθυσμένων. Σε αυτό το εκκλησάκι κατέληγαν, μεθυσμένοι λιγάκι, οι Χωραΐτες τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων – υπάρχει κι άλλος μεγαλύτερος Ναός του Χριστού, όπου γιορτάζονται ανήμερα τα Χριστούγεννα. Σε κάθε εκκλησία και ξωκλήσι, το καντήλι το βρίσκεις πάντα αναμμένο.


Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΔΡΥΟΠΙΔΑ
«Ανουσιώ... Ανουσιώωω!...» Στο τρίτο κάλεσμα της φίλης της, η κυρία Άννα Γονίδη βγήκε χαμογελαστή στην αυλή της να μας καλωσορίσει. «Μισό λεπτό, μόλις έφτιαξα παστέλι.» Ένα θεσπέσιο, ζεστό ακόμα, παστέλι με το αμυγδαλάκι του στη μέση. Αμύγδαλα, σύκα, ελιές, αχλάδια είναι τα προϊόντα που παράγει σε μικρές ποσότητες το νησί. Αλλά και μέλι – αυτό με το οποίο έδεσε το παστέλι που δοκιμάσαμε το παράγει ο γιος της Άννας, ο Δημήτρης Γονίδης. Το Pure Mother Bee έχει αποσπάσει 9 συνολικά διακρίσεις ποιότητας κυρίως από το εξωτερικό και οργανισμούς όπως η Great Taste και ο Biomiel. «Ο Σύλλακας (σημερινή Δρυοπίδα) ήταν το αγροτικό χωριό της Κύθνου», μας θυμίζει η ξεναγός μας σε αυτή τη βόλτα, η δικηγόρος Μαριέτα Γεωργούλη, μέλος του πολύ ενεργού Συνδέσμου Δρυοπιδέων Κύθνου και ψυχή του Λαογραφικού του Μουσείου (καθημερινά 10.00-14.00 και 19.00-21.00). Το τελευταίο είναι ένα πλήρως επιπλωμένο σπίτι με χρηστικά αντικείμενα, παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες, χάρτες, γκραβούρες, αγροτικές φορεσιές κ.ά.

Οι Δρύοπες λέγεται πως ήταν από τους πρώτους κατοίκους του νησιού. Χάρισαν το όνομά τους στη Δρυοπίδα, που μπορεί να έχει σημάδια εγκατάλειψης, αλλά διατηρεί μια γοητεία που πηγάζει από τα βάθη της ιστορίας και τα έγκατα της γης. Αναφέρομαι στο σπήλαιο Καταφύκι (ή Καταφύγι). Λυτρωτική η δροσιά του έπειτα από την αυγουστιάτικη μεσημεριανή περιπλάνηση στα σοκάκια της. Κάστρο δεν χρειάστηκε να χτίσουν τα χρόνια των πειρατών – καταφύγιο ήταν πάντα το σπήλαιο στην άκρη του χωριού.Οι Συλλακώτες, όπως ονομάζονται αλλιώς οι Δρυοπιείς, το έχουν χρησιμοποιήσει ως καταφύγιο, ως «ψυγείο» για τα τρόφιμά τους, ακόμα και ως χώρο εορτασμού του Πάσχα και της Πρωτομαγιάς.

Το σπήλαιο Καταφύκι. (Φωτογραφία: Περικλής Μεράκος)

Μαζεύονταν για φαγοπότι στη Μεγάλη Πιάτσα, μία από τις άνετες αίθουσες του σπηλαίου. Φυσικές στοές, τεχνητές σήραγγες που θυμίζουν πως εντός του σπηλαίου λειτουργούσαν τα μεταλλεία, στάσεις μπροστά από πετρώματα που λαμπυρίζουν και νέους μικρούς ολόλευκους σταλακτίτες. Στην αίθουσα με τους σταλαγμίτες και σταλακτίτες θα δείτε έξοχα γλυπτά της φύσης, όπως το «έμβρυο», το «αρκουδάκι», η «μέδουσα» ή «χταπόδι» για άλλους. Περιδιαβαίνοντας τα σοκάκια της, που είναι πραγματικός λαβύρινθος, με τον ξεναγό Γιώργο Βαδιβούλη, συζητάμε για την αγροτική στο παρελθόν οικονομία της και ταυτόχρονα διασταυρωνόμαστε με ένα λευκό μουλάρι, που ακούει στο όνομα Κωνσταντίνα και μεταφέρει τα παιδιά της οικογένειας που τη φροντίζει. Κάνουμε στάσεις στα τρίστρατα και μαθαίνουμε πως η δαιδαλώδης αρχιτεκτονική της ήταν άλλος ένας τρόπος προστασίας από τους πειρατές. Ελάχιστα τουριστικοποιημένη, η Δρυοπίδα διαθέτει μόνο ενοικιαζόμενα δωμάτια, ενώ το πρώτο της ξενοδοχείο χτίζεται αυτή την εποχή.

ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ

Από τους παραθαλάσσιους οικισμούς ο Μέριχας, το λιμάνι της Κύθνου, είναι εκ των πραγμάτων αυτός με τη μεγαλύτερη κίνηση. Ψαροταβέρνες με τραπέζια πάνω στην άμμο, λίγα μικρομάγαζα για βασικές προμήθειες και δίπλα του οι πιο οργανωμένες παραλίες του νησιού. Τα Μαρτινάκια, δεξιά του λιμανιού, φέτος εμφανίστηκαν αισθητά ανανεωμένα, με μαξιλάρες και ξύλινες ξαπλώστρες στην αμμουδιά, μουσική και δροσερά κοκτέιλ από το νέο beach bar-restaurant Hamsa (τηλ. 22810-32951).

Η παραλία Κολώνα, κατεξοχήν προορισμός για σκάφη. (Φωτογραφία: Περικλής Μεράκος)

Ακολουθούν οι παραλίες της Επισκοπής και της Απόκρουσης, ενώ από τον Μέριχα φεύγουν τακτικά καραβάκια και για τη φημισμένη Κολώνα της Κύθνου. Η πολυφωτογραφημένη στενή λωρίδα αμμουδιάς ελκύει επίσης γύρω της πολλά σκάφη και διαθέτει εστιατόριο με έμφαση στα θαλασσινά. Είναι προσβάσιμη και από στεριά, διασχίζοντας έναν βατό χωματό­δρομο, όπως συμβαίνει με πολλές από τις παραλίες της Κύθνου.

Τα Λουτρά είναι ο πρώτος οικισμός της Κύθνου που αναπτύχθηκε τουριστικά χάρη στο Υδροθεραπευτήριο του «Όθωνα και της Αμαλίας», όπως είναι σε πολλούς γνωστό. Το βασιλικό ζεύγος ανέθεσε την κατασκευή των λουτήρων και του διπλανού ξενώνα στον Γερμανό αρχιτέκτονα Christian Hansen. Οι μαρμάρινοι λουτήρες λειτουργούν ακόμα και μαζί με τον εγκαταλελειμμένο ξενώνα έχουν χαρακτηριστεί από το ΥΠΠΟ Ιστορικό Μνημείο. Και είναι ένα μνημείο με μεγάλη αξία, όπως και οι θεραπευτικές ιδιότητες του νερού. Ο πρόσφατος διαγωνισμός κρίθηκε άγονος, αλλά εκεί νιώθει κανείς πως μαζί με την αναζήτηση νέου επενδυτή «παίζει» το στοίχημα μιας νέας εποχής για τον ιαματικό τουρισμό της Κύθνου. Το ταξιδιωτικό προφίλ των Λουτρών συμπληρώνει μια αξιόλογη σχολή καταδύσεων, το Aquateam Dive Center (τηλ. 22810-31333, www.aquakythnos.gr), καθώς επίσης ενοικιαζόμενα δωμάτια, ψαροταβέρνες και καφέ με τραπέζια στη θάλασσα, ένας μόλος για τα ψαροκάικα, δίπλα τους τα ιστιοπλοϊκά και άλλα σκάφη που βρίσκονται συχνά στο νησί. Αρκετά δένουν αρόδου στον διπλανό βαθύ κόλπο της Αγίας Ειρήνης.

Ο αλιευτικός στόλος της Κύθνου αποτελείται από 30 καΐκια, θεωρείται από τους μεγαλύτερους των Δυτικών Κυκλάδων και τροφοδοτεί με ψάρι την Κύθνο, την Κέα και τη Σέριφο. Φέτος, η θάλασσα βγάζει ξιφία και σε μικρότερες ποσότητες μπαρμπούνια· θα τα βρείτε στις ψαροταβέρνες. Συνεχίζοντας βόρεια, ωραίες βουτιές υπόσχεται ο Άγιος Σώστης. Και τα Ποτάμια, αλλά ο χωματόδρομος που οδηγεί σε αυτά απαιτεί έμπειρους οδηγούς και κατά προτίμηση τζιπ.

Προς τα νότια, ο οικισμός της Κανάλας είναι χτισμένος σε χαμηλό λόφο γύρω από την Παναγιά της Κανάλας, με λίγα πεύκα να την κυκλώνουν, δίνοντας μια άλλη εικόνα της Κύθνου. Πολλά από τα εξοχικά και τα ενοικιαζόμενα του χωριού φέρουν αρχιτεκτονικές περασμένων δεκαετιών. Παράλληλα, ξεπετάγονται νέα μοντέρνα κτίσματα με απίθανη θέα. Επιτακτική μοιάζει η ανάγκη ανακατασκευής παλιών κτισμάτων, για να αναβαθμιστεί όλη η Κανάλα.

Συνεχίζοντας ακόμα πιο νότια, αποκαλύπτεται η πιο τραχιά πλευρά της Κύθνου και μαζί της παραλίες με μια παρθένα και κάποιες φορές άγρια ομορφιά, όπως η Γαϊδουρόμαντρα, το Σιμουσί, ο Σκύλος. Το τοπίο ηρεμεί στον Άγιο Δημήτριο στα νοτιοδυτικά, με κρίνα της άμμου, λίγες αιώρες κρεμασμένες από τα αλμυρίκια, δύο ταβερνάκια και διάσπαρτα ενοικιαζόμενα και εξοχικά στην πλαγιά πίσω του.

Στον Κάστελλα συναντάμε μια παρέα Γάλλων να κάνει γιόγκα. Είναι μια εικόνα από το νέο τουριστικό πρόσωπο της Κύθνου, που ενσωματώνει σύγχρονες τάσεις χάρη στις πρωτοβουλίες μεμονωμένων τουριστικών μονάδων, όπως η Κ4 Kythnos. Και δίνει αφορμή για άλλη μια σκέψη γύρω από την αξιοποίηση του Υδροθεραπευτηρίου και την εν δυνάμει ανάπτυξη της Κύθνου στον χώρο του ιαματικού τουρισμού και των υπηρεσιών ευεξίας.

Δειλινό στην Παναγία της Φλαμπουριάς. (Φωτογραφία: Περικλής Μεράκος) 

 

Το εκκλησάκι της Παναγίας της Φλαμπουριανής είναι πάντα σημείο αναφοράς για ωραία ηλιοβασιλέματα και η παραλία της διαθέτει αρκετά ενοικιαζόμενα δωμάτια με βασικές παροχές, σε οικονομικές τιμές. Το πανηγύρι της, που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 22 Αυγούστου, είναι ένα από τα πολλά του νησιού. Οι Κύθνιοι δεν χάνουν ευκαιρία για γλέντι και χορό. Χορεύουν πάντα σε ζευγάρια, ακόμα κι αν ο χορός είναι κυκλικός, κι έχεις την αίσθηση πως τα πανηγύρια τους είναι ο τρόπος τους να ανανεώνουν τις σχέσεις τους και να διατηρούν την κοινωνική συνοχή.

kathimerini.gr

1η Νοεμβρίου 1920 - Μια εκλογική ήττα που κόστισε στην Ελλάδα

... στην ελληνική πολιτική ζωή όσοι ηγέτες εκπροσωπούσαν τον εκσυγχρονισμό, την δημοκρατική και ανεκτική κοινωνία, την φιλελεύθερη και ορθολογική σκέψη είχαν την ίδια τύχη...

Πριν από εκατό και πλέον χρόνια, ο Χαρίλαος Τρικούπης, πολιτικός ογκόλιθος της εποχής του, όταν απέτυχε να εκλεγεί βουλευτής είπε την, παροιμιώδη πλέον, φράση, «Ανθ' ημών, Γουλιμής».

Κάτι τέτοιο θα σκεφτόταν και ο Βενιζέλος πριν 85 χρόνια, όταν οι συνεργάτες του τον πληροφορούσαν ότι οι εκλογές χάθηκαν. 

Εκλογές που ο Βενιζέλος με τις δάφνες της Συνθήκης των Σεβρών και της Ελλάδας των 2 Ηπείρων και των 5 Θαλασσών πίστευε ότι θα κερδίσει.

Και όμως δεν γνώριζε ότι στην ελληνική πολιτική ζωή όσοι ηγέτες εκπροσωπούσαν τον εκσυγχρονισμό, την δημοκρατική και ανεκτική κοινωνία, την φιλελεύθερη και ορθολογική σκέψη είχαν την ίδια τύχη: 

Ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε, ο Τρικούπης νικήθηκε από τον αγνώστων λοιπών στοιχείων Γουλιμή και ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος δέχτηκε τη λίθο του αναθέματος.

Την 1η Νοεμβρίου 1920 οι εκλογές δεν χάθηκαν μόνο για τον Βενιζέλο. Χάθηκε μαζί τους και η μεγάλη ελπίδα για κάτι καλύτερο. Για μια χώρα ισχυρή , χωρίς κηδεμόνες. Ο Βενιζέλος που ξεχώριζε πάντοτε από το πλήθος, βρισκόταν στην κορυφή, αλλά εκεί κάπου έχασε τον προσανατολισμό του.

Η Συνθήκη των Σεβρών υπογράφτηκε στις 10 Αυγούστου του 1920 και φυσικά έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τους Ελληνες. Μέσα στο κλίμα ευφορίας και ενθουσιασμού που επικρατούσε για την ολοκληρωτική πραγματοποίηση της Μεγάλης Ιδέας λίγοι συνειδητοποίησαν ότι η Συνθήκη ισοδυναμούσε - στην καλύτερη περίπτωση - με συνέχιση του πολέμου.

Η κυβέρνηση του σουλτάνου δέχθηκε τους σκληρούς της όρους. 

Η οθωμανική εξουσία όμως είχε πλέον πολύ περιορισμένη ισχύ. Το κεμαλικό κίνημα αντίστασης είχε ήδη αποκτήσει τεράστια στρατιωτική και ιδεολογική δύναμη απέναντι στον παρηκμασμένο οθωμανισμό και οι όροι της Συνθήκης των Σεβρών το ενίσχυσαν ακόμη περισσότερο, κάνοντας ολοένα και πιο σαφές ότι για να εφαρμοσθούν θα έπρεπε πρώτα να εξουδετερωθεί η «κεμαλική απειλή». 

Εν τω μεταξύ ο ενδοσυμμαχικός ανταγωνισμός μεγάλωνε συνεχώς.
Όταν τον Αύγουστο του 1920 επιστρέφει στην Αθήνα έχοντας υπογράψει τη Συνθήκη των Σεβρών έχει προχωρήσει πολύ, τόσο πολύ που χάνει την επαφή με την λαϊκή μάζα, υπερτιμά την ψυχική αλλά και την σωματική αντοχή του μέσου ανθρώπου. 

Υποτιμά την δραστικότητα του δηλητηρίου που λέγεται προπαγάνδα, η οποία και διακήρυσσε συνεχώς στον ελληνικό λαό ότι ο πόλεμος έπρεπε να τελειώσει και “τα παιδιά μας να γυρίζουν πίσω”. 

Οι Έλληνες δεν ήταν τυχαία κουρασμένοι. Δεν ήταν η Μικρασιατική Εκστρατεία μόνο. Από την εποχή των Βαλκανικών Πολέμων η χώρα ήταν συνεχώς σε εμπόλεμη κατάσταση. Υπήρχαν στρατιώτες που έλειπαν από τα σπίτια τους 8 και 9 χρόνια!

Η αντιπολίτευση ζητά επίμονα εκλογές, o Βενιζέλος δέχεται. Μάταια οι συνεργάτες του προσπαθούν να τον αποτρέψουν. Αντιλαμβάνονται ότι ο λαός έχει κουρασθεί και μπορεί να καταψηφίσει τον ηγέτη που επέτυχε να μεγαλώσει την Ελλάδα. 

Στο μεταξύ ο θάνατος του βασιλιά Αλεξάνδρου έχει αναζωογονήσει το δυναστικό πρόβλημα. Ο Βενιζέλος δέχεται, δεν τον τρομάζει η ήττα. Και την 1η Νοεμβρίου ο λαός καλείται στις κάλπες. 

Το αποτέλεσμα των εκλογών εκείνων ήταν συντριπτικό. Το κόμμα των Φιλελευθέρων σαρώνεται. Ο Βενιζέλος δεν εκλέγεται ούτε βουλευτής!

Στις εκλογές αυτές ο Ελ. Βενιζέλος γνώρισε την πρώτη και κρισιμότερη εκλογική του ήττα, λόγω της σημαντικής μεταστροφής του εκλογικού σώματος, κυρίως στην Παλαιά Ελλάδα. Το Κόμμα Φιλελευθέρων απέσπασε όλες σχεδόν τις έδρες στην Ήπειρο, την Κρήτη και το Ανατολικό Αιγαίο (όπως και τον Μάιο του 1915) καθώς και στην, πρόσφατα απελευθερωμένη, Θράκη (όπου οι αντιβενιζελικοί διέθεταν ισχνή ή μηδενική παρουσία). 

Ηττήθηκε όμως στη Μακεδονία (όπως και το 1915) και κυρίως καταποντίστηκε στην Παλαιά Ελλάδα, όπου περιορίστηκε σε 6 μόνο έδρες (σε σύνολο 184). 

Ο Αλ. Παπαναστασίου υποστηρίζει ότι, σε αριθμό ψήφων στο σύνολο της χώρας, οι φιλελεύθεροι διέθεταν ένα ελαφρύ προβάδισμα. Όμως, ακόμη και με τους υπολογισμούς του, στην Παλαιά Ελλάδα οι βενιζελικοί συγκέντρωσαν μόλις το 40% των ψήφων, ενώ το 1915 η επιρροή τους προσέγγιζε το 55%.

(Η μεταστροφή της Παλαιάς Ελλάδας, που καταγράφηκε στις εκλογές του 1920 και η μετατροπή της σε προνομιούχο εκλογικό ακροατήριο του αντιβενιζελισμού, θα διατηρηθεί για πολλές δεκαετίες, συνιστώντας την κυριότερη σταθερά τής εκλογικής γεωγραφίας μέχρι τη δεκαετία του '50. Όμως η Ελλάδα που θα διαμορφωθεί μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή θα είναι μια χώρα ριζικά διαφορετική από αυτήν του 1920, όχι μόνον πληθυσμικά αλλά και πολιτικά)

Ήταν έτοιμος ο Βενιζέλος να δεχθεί μία εκλογική αποτυχία; 

Ίσως. 

Όμως εκείνο που δεν αντέχει είναι η συντριβή και ακούγοντας τα αποτελέσματα αναφωνεί: «Θεέ μου... ώστε τόσο μεγάλο κακό έκανα στον ελληνικό λαό και δεν το είχα αντιληφθεί...;». 

Τρεις μέρες αργότερα παραιτείται από την πολιτική και εγκαταλείπει την Ελλάδα. Ο Κωνσταντίνος, ο μεγάλος αντίπαλός του, επιστρέφει.

Οι συνέπειες
Φυσικά οι συνέπειες ήταν μεγάλες και οι εξελίξεις ραγδαίες. Θεωρώντας την Ελλάδα και τον στρατό της στη Μικρά Ασία εντολοδόχους της Αγγλίας, η Γαλλία, η οποία είχε κυρίως οικονομικά συμφέροντα στην περιοχή και είχε υποστεί τις πρώτες συνέπειες των στρατιωτικών δυνάμεων του Κεμάλ στην Κιλικία, άρχισε να εκφράζει επίσημα πιέσεις για την αναθεώρηση της Συνθήκης και να προτείνει την «πολιτική» λύση για την αντιμετώπιση του τουρκικού εθνικισμού. 

Παράλληλα και στην Αγγλία οι εσωτερικές αντιδράσεις πλήθαιναν συνεχώς πιέζοντας για αναθεώρηση της Συνθήκης των Σεβρών. 

Ετσι η ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 και η παλινόρθωση του Κωνσταντίνου έδωσαν απλώς την ευκαιρία στις Δυνάμεις, και κυρίως στη Γαλλία και στην Ιταλία, να εκδηλώσουν ανοιχτά την αντίθεσή τους απέναντι στην Ελλάδα.

Τώρα το ερώτημα είναι εάν ο Βενιζέλος παρέμενε στην Αρχή μπορούσε να αποτρέψει την ήττα και την Μικρασιατική Καταστροφή. 

Η ουσία είναι ότι με την αποχώρηση του Βενιζέλου από το προσκήνιο η Ελλάδα έχασε αναμφισβήτητα έναν ικανότατο εκπρόσωπο απέναντι στις νικήτριες δυνάμεις, ο οποίος θα μπορούσε, αν όχι να αποτρέψει την καταστροφή, τουλάχιστον να συμβάλει σε έναν βιώσιμο πολιτικό συμβιβασμό. 

Η νέα βασιλική κυβέρνηση επιλέγει να συνεχίσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία για την επιβολή των όρων της Συνθήκης των Σεβρών εξακολουθώντας να υπολογίζει στη στήριξη της Entente. 

Πόσο μάλλον που ο ίδιος ο Λ. Τζορτζ άφησε προς στιγμήν να εννοηθεί ότι αν δεχόταν να συνεχίσει τον πόλεμο θα είχε τη στήριξή του. 

Οι πρώτες στρατιωτικές επιτυχίες άλλωστε στο μικρασιατικό μέτωπο δημιούργησαν ένα κλίμα ξέφρενου ενθουσιασμού, ενώ η Γαλλία και η Αγγλία, θορυβημένες από την επίσημη πλέον προσέγγιση της κεμαλικής Τουρκίας με τη Μόσχα, άρχισαν, αναμένοντας τα αποτελέσματα της επίθεσης του ελληνικού στρατού το καλοκαίρι του 1921, να επανεξετάζουν το ενδεχόμενο της υποστήριξης της Ελλάδας.
Ωστόσο, μετά την αποτυχία των ελληνικών στρατιωτικών επιχειρήσεων η Γαλλία, ακολουθώντας τον δρόμο της Ιταλίας, προσεγγίζει οριστικά το κεμαλικό καθεστώς.

Τα μεγάλα γιατί
Τι έκανε τον Βενιζέλο να αποτύχει τόσο πολύ στην εκτίμησή του για τις εκλογές του ’20; 

Ήταν η μέθη της διπλωματικής επιτυχίας και οι πρώτες νίκες στο στίβο της μάχης; 

Ήταν ο ίδιος ξεπερασμένος από την εποχή του και δεν το είχε αντιληφθεί; 

Υπερεκτίμησε τις δυνατότητες ενός ολόκληρου λαού; Δύσκολα μπορεί να απαντηθεί ένα τέτοιο ερώτημα.

Ο ίδιος ως τυπικός χαρισματικός ηγέτης, έγινε αντικείμενο αληθινής λατρείας. Το Σύμβολο της Πίστεως παραφράστηκε στο όνομά του («Πιστεύω εις έναν Βενιζέλον» κ.ο.κ.). Ακόμη και ένας επιφανής Αγγλοχιώτης καπιταλιστής του Σίτυ (ο σερ Λουκάς Ράλλης) έφθανε στο σημείο να γονατίζει δημόσια και να φιλάει το χέρι του Βενιζέλου στον σιδηροδρομικό σταθμό του Λονδίνου, προξενώντας κατάπληξη στους παριστάμενους Βρετανούς που τον γνώριζαν.

Εξίσου άλογο και άκρατο υπήρξε το μίσος που ενέπνευσε ο Βενιζέλος. 

Για κανέναν άλλο πολιτικό της νεώτερης Ιστορίας μας δεν εξυφάνθηκαν τόσες συνωμοσίες και δεν έγιναν τόσες δολοφονικές απόπειρες, με πιο γνωστές εκείνες του 1920 και του 1933. Αφού ο χαρισματικός ηγέτης προσλαμβάνεται από πολλούς αντιπάλους του ως «Σατανάς», εύλογα καταλήγουν να θεωρούν τη φυσική του εξόντωση ως μόνη λύση.

Ο χαρισματικός ηγέτης αξιώνει από τους οπαδούς του να τον ακολουθούν τυφλά και άκριτα. 

Ακόμη και όταν γίνεται ψηφοφορία, γίνεται με την πεποίθηση ότι μόνο μία επιλογή μπορεί να είναι ορθή (και συμβατή με την αφοσίωση στον ηγέτη). Η υπερψήφισή της αποτελεί όχι δικαίωμα αλλά καθήκον (και μάλιστα «ιερό»). Αντίθετα, κάθε άλλη επιλογή συνιστά όχι απλό λάθος, αλλά αληθινό αμάρτημα. Έτσι π.χ. είδαν πολλοί βενιζελικοί την ήττα του Βενιζέλου στις μοιραίες εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920.

ΠΗΓΕΣ
Γ.Θ. Μαυροκορδάτος
Πηνελόπη Δέλτα
Γ.Βεντήρης
Γιάννης Μανωλικάκης,
Ελ.Βενιζέλος
ΛΙΝΑ ΛΟΥΒΗ, το ΒΗΜΑ
Ηλίας Νικολακόπουλος
www.kairatos.com
www.fortunecity.co.uk

patris

Ζεύγμα: Η Αρχαία Ελληνική Πόλη με τα Εκπληκτικά Ψηφιδωτά - Home Of Zeugma

Η Ζεύγμα ήταν μια αρχαία ελληνιστική πόλη που βρίσκεται στη σημερινή νότιο-ανατολική Τουρκία. Το 80% του αρχαιολογικού της χώρου βρίσκεται από το 2000 βυθισμένο στην τεχνητή λίμνη που σχηματίστηκε από το φράγμα Μπιρετσίκ.

Η πόλη ιδρύθηκε από τον διάδοχο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον Μακεδόνα στρατηγό Σέλευκο Νικάτορα το 300 π.Χ. περίπου. 

Η στρατηγική της θέση κοντά στον Ευφράτη ήταν η κύρια πηγή ανάπτυξής της. 

Τούρκοι αρχαιολόγοι και ιστορικοί φέρνουν συνεχώς στο φως μοναδικά ψηφιδωτά ασύλληπτης ομορφιάς από την ελληνιστική εποχή.

Τρία από αυτά κατάφεραν να ανακτηθούν σε άριστη κατάσταση. Τα κομψοτεχνήματα που ανακαλύφθηκαν ανάγονται στον 2ο μ.Χ αιώνα. Η περιοχή εκείνη την εποχή ήταν τμήμα της Άνω Συρίας, ανήκε στο βασίλειο των Σελευκιδών και για ένα διάστημα στο βασίλειο της Κομμαγηνής. Πρόκειται για μοναδικής τέχνης ψηφιδωτά, που απεικονίζουν τις Μούσες και τον Ωκεανό.

Το ένα ψηφιδωτό παριστάνει τις εννέα Μούσες και τα ονόματά τους είναι γραμμένα στα ελληνικά. 

Άλλωστε, η ελληνιστική κοινή ήταν τότε η διεθνής γλώσσα της εποχής. 

Το ψηφιδωτό με τις Εννέα Μούσες βρισκόταν σε ένα μεγάλο δωμάτιο, το οποίο οι αρχαιολόγοι έχουν ονομάσει «Οίκο των Μουσών».

Στο κέντρο βρίσκεται η Καλλιόπη, η οποία κατά τον αρχαίο Έλληνα ποιητή Ησίοδο ήταν η μεγαλύτερη και ευγενέστερη απ’ όλες τις μούσες, προστάτιδα της επικής ποίησης και της ρητορικής και των καλών τεχνών.

Το δεύτερο ψηφιδωτό που ανακτήθηκε σε σχεδόν άριστη κατάσταση, απεικονίζει τον Ωκεανό και την Τηθύν και διαθέτει έντονα και ζωντανά χρώματα. 

Στο τρίτο ψηφιδωτό που βρέθηκε απεικονίζεται σε άλλο δωμάτιο ένας νεαρός άνδρας.

Η αρχαία πόλη έχει περί τις 2.000 – 3.000 κατοικίες και 25 από αυτά τα κτίσματα παραμένουν ακόμα κάτω από το νερό. 

Οι πρώτες ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν από τον Τόμας Έντουαρντ Λόρενς το 1917 και συνεχίστηκαν το 1970 από τον Τζον Βάγκνερ. Από το 1990 οι έρευνες συνεχίστηκαν με εντατικούς ρυθμούς λόγω της ανόδου του νερού.

Εκτός από τις κατοικίες και τα ψηφιδωτά, οι αρχαιολόγοι ανάκτησαν κι άλλα εκπληκτικά ευρήματα, όπως τοιχογραφίες, νομίσματα, κεραμικές σφραγίδες και αγάλματα, τα οποία τώρα βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης Γκαζιαντέπ.

enallaktikidrasi

Κάστρο Μεθώνης - Methoni's Castle

Στην κορυφή του κόσμου βρέθηκε το Κάστρο της Μεθώνης μέσα από το βίντεο της ομάδας DroneGr, κατακτώντας την πρώτη θέση στον διεθνή διαγωνισμό The Best Drone Videos of the Week 2018. 

Το βίντεο είχε αρχικά περάσει στους ημιτελικούς μαζί με άλλα 12 βίντεο από όλο τον κόσμο. 

Στη συνέχεια, πέρασε στην τελική εξάδα και κατάφερε να διακριθεί με την πρώτη θέση.

Το κάστρο της Μεθώνης -ουσιαστικά, καστροπολιτεία- είναι από τα σημαντικότερα και ωραιότερα του Ελλαδικού χώρου. 

Χτίστηκε από τους Βενετούς όταν έγιναν κύριοι της πόλης το 1209. Είναι χτισμένο σε στρατηγική θέση, σε έναν βράχο που εισχωρεί στη θάλασσα και χωρίζεται από την ξηρά με τεχνητή τάφρο. 
Το λιμάνι και το κάστρο της Μεθώνης αποτέλεσαν για αιώνες έναν σπουδαίο γεωπολιτικό κόμβο για τους εκάστοτε κατόχους της, οικονομικό για τις εμπορικές συναλλαγές και συγκοινωνιακό για τους περιηγητές στη Μεσόγειο και τους προσκυνητές στους Αγίους Τόπους.

Το συγκεκριμένο βίντεο είναι τραβηγμένο σε dual operate mode που σημαίνει χειρισμό του drone από δύο χειριστές. 
Ο Στασινάκης Σαράντος χειριζόταν το σκάφος και η Δρακοπούλου Θεοδώρα την κάμερα του σκάφους, μια δύσκολη εργασία που απαιτεί άψογη συνεργασία και απόλυτο συγχρονισμό. 
Ωστόσο, το αποτέλεσμα είναι καθηλωτικό και αποτελεί την καλύτερη διαφήμιση του τόπου σε όλο τον κόσμο.

enallaktikidrasi

Πάρνηθα — Λίμνη Μπελέτσι και Άγιος Μερκούριος

Λίμνη Μπελέτσι
Η λίμνη Μπελέτσι είναι μία μικρή, τεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του '70, με δαπάνες των Γεωργίου Νάστου και Αθανασίου Πάντου, για να χρησιμεύσει ως αποθήκη νερού για τα έργα της περιοχής.

Το φράγμα που κατασκευάστηκε, συγκράτησε τα νερά μιας πηγής και έτσι δημιουργήθηκε η λίμνη, που πήρε το όνομά της από την κοντινή κορυφή Μπελέτσι, της Πάρνηθας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 600 μέτρων, στην Ιπποκράτειο Πολιτεία, στην περιοχή Αγία Τριάδα.

Γνωστή και ως λίμνη Κιθάρα λόγω του σχήματός της, η λίμνη Μπελέτσι δημιουργήθηκε… κατά λάθος από ανθρώπινη παρέμβαση τη δεκαετία του '70. Αυτό συνέβη όταν τα αναχώματα ενός υπό κατασκευή δρόμου έφραξαν την κοίτη ενός χειμάρρου της περιοχής, με αποτέλεσμα να σχηματιστεί η λίμνη.

Το συνολικό εμβαδόν της λίμνης αγγίζει τα 5.000 τ.μ. και το βάθος της φτάνει έως και τα πέντε μέτρα. Μέσα σε αυτήν υπάρχουν πολλά ψάρια, χελώνες, πάπιες αλλά και ένας υπερήφανος κύκνος που… εποπτεύει διακριτικά την κίνηση.

Γύρω από τη λίμνη θα βρείτε πολλά ξύλινα παγκάκια και ξέφωτα για να ξαποστάσετε και να απολαύσετε το απαράμιλλης ομορφιάς τοπίο και τη φύση, που αυτήν την εποχή οργιάζει. Περπατήστε στα χωμάτινα μονοπάτια και κάντε τον γύρο της λίμνης. Χαρείτε τη μελωδία της απόλυτης ηρεμίας, η οποία συνοδεύεται από κελαηδίσματα πουλιών, και γεμίστε τα πνευμόνια σας με οξυγόνο. Οι τυχεροί μπορούν να δουν εδώ και ελάφια από τον βιότοπο της Πάρνηθας.

Δίπλα από τη λίμνη υπάρχει μικρή παιδική χαρά. Πάντως, ακόμη κι αν δεν θέλετε να φάτε, πρέπει να είστε εφοδιασμένοι με τα απολύτως απαραίτητα, δηλαδή νερό και καφέδες, αφού στην περιοχή δεν λειτουργεί οργανωμένο κιόσκι ή καντίνα. Επίσης, μην παραλείψετε να μαζέψετε τα σκουπίδια σας σε σακούλες και να τα πάρετε μαζί σας, για να αφήσετε το μέρος όπως ακριβώς το βρήκατε. Καθαρό και όχι βομβαρδισμένο.

Οι λάτρεις της πεζοπορίας που θα επισκεφτούν τη λίμνη Μπελέτσι θα βρουν τη χαρά τους, αφού η περιοχή έχει αμέτρητα μονοπάτια και προσφέρεται για πεζοπορία και για ποδηλασία. Κατά τη διάρκεια της ανάβασης προς τη λίμνη μέσω Βαρυμπόμπης θα συναντήσετε πολλά ξέφωτα μέσα στο δάσος που διαθέτουν ξύλινα κιόσκια για πικνίκ αλλά και χωμάτινους δρόμους που ενδείκνυνται για off road διαδρομές.

Η επίσκεψη στην «άγνωστη» λίμνη της Πάρνηθας θα σας ανταμείψει με τον καλύτερο τρόπο και θα σας γεμίσει όμορφες εικόνες και χαμόγελα.

ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΤΕ
Η πρόσβαση στη λίμνη Μπελέτσι είναι εύκολη και μπορεί να γίνει τόσο από την εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας όσο και μέσω Βαρυμπόμπης με κατεύθυνση προς Αγιο Μερκούριο και Μαλακάσα.

Στην πρώτη περίπτωση, αμέσως μετά τα διόδια των Αφιδνών βγαίνετε στην έξοδο προς Κάλαμο και Καπανδρίτι. Στρίβετε αριστερά προς Αφιδνές και έπειτα από περίπου πεντακόσια μέτρα στρίβετε δεξιά στη Λεωφόρο Αφιδναίου που οδηγεί προς το χωριό. Σύντομα θα συναντήσετε μια διασταύρωση και θα κατευθυνθείτε αριστερά προς την Ιπποκράτειο Πολιτεία. Υστερα από 1,5 χιλιόμετρο στρίβετε αριστερά στην οδό Αγίας Τριάδος και φτάνετε στο ομώνυμο εκκλησάκι με την εκπληκτική θέα. Έπειτα από περίπου 150 μέτρα στρίβετε δεξιά και η λίμνη είναι μπροστά σας.

Αν προτιμήσετε τη δεύτερη επιλογή, αφενός θα γλιτώσετε τα διόδια και αφετέρου θα έχετε την ευκαιρία να ακολουθήσετε μια μοναδική διαδρομή πνιγμένη στο πράσινο.

Μέσω της εθνικής οδού Αθηνών - Λαμίας βγαίνετε στην έξοδο προς Βαρυμπόμπη και κατευθύνεστε προς τη Λεωφόρο Δεκελείας που οδηγεί στην Ιπποκράτειο Πολιτεία. Μόλις φτάσετε στην οδό Αγίας Τριάδος στρίβετε αριστερά και αμέσως μετά ακολουθείτε την οδό Κίρκης που θα σας οδηγήσει μπροστά στη λίμνη.

ΑΓΙΟΣ ΜΕΡΚΟΥΡΙΟΣ

Στα ομορφότερα μέρη της Πατρίδας μας, πάντα θα βρεις ένα εκκλησάκι δοξαστήρι και καταφύγιο κι ας είναι στο πουθενά, ένα κεράκι θα καίει μέσα από τον άγνωστο πιστό.

Περάστε από το ξωκλήσι του Αγίου Μερκουρίου που βρίσκεται στην Μαλακάσα. Πρόκειται για ένα πολύ όμορφο και γραφικό εκκλησάκι που είναι πάνω στον δρόμο και περιστοιχίζεται από πανύψηλα πλατάνια. Λίγα μέτρα πιο κάτω βρίσκεται και το κτίριο που κάποτε φιλοξενούσε γνωστή ταβέρνα της περιοχής που πλέον έχει μεταφερθεί στη Βαρυμπόμπη.

Μάλιστα, ελάχιστοι γνωρίζουν πως στη συγκεκριμένη περιοχή έχουν γυριστεί σκηνές από την ελληνική ταινία του Αλέκου Σακελλάριου «Η κυρά μας η μαμή» (1958) με τη Γεωργία Βασιλειάδου, τον Ορέστη Μακρή, τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ και την Ξένια Καλογεροπούλου.

Ο Άγιος Μερκούριος είναι περιοχή που βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές της Πάρνηθας. Είχε αναγνωριστεί για ένα διάστημα επίσημα ως οικισμός (στο διάστημα 1928-1940) και ανήκε στην κοινότητα Αφιδνών. Αργότερα βρέθηκε εντός των διοικητικών ορίων της Κοινότητας Μαλακάσας της Νομαρχίας Ανατολικής Αττικής. Η περιοχή του Αγίου Μερκουρίου καλύπτεται σήμερα από πυκνό πευκοδάσος μέσα στο οποίο υπάρχουν κάποια σκόρπια πολυτελή σπίτια.

Έχει χαρακτηριστεί νομοθετικά ως περιοχή ιδιαιτέρου φυσικού κάλους και αποτελεί μέρος του εθνικού δρυμού της Πάρνηθας.

Στα ομορφότερα μέρη της Πατρίδας μας, πάντα θα βρεις ένα εκκλησάκι δοξαστήρι και καταφύγιο κι ας είναι στο πουθενά, ένα κεράκι θα καίει μέσα από τον άγνωστο πιστό.

Στον Ανάβατο της Χίου - Ανάβατος, Χίος «Ο Μυστράς του Αιγαίου»!!

Ανάβατος (αυτός στον οποίον δεν είναι δυνατόν να ανεβεί κάποιος) και όχι Αναβατός (αυτός στον οποίον μπορεί να ανεβεί κάποιος): 

η ονομασία του φημισμένου οικιστικού συνόλου της Χίου υποδηλώνει τον κατεξοχήν αμυντικό-οχυρωματικό χαρακτήρα του μεσαιωνικού οικισμού.

ANAVATOS CHIOS, Ανάβατος, Χίος

Τόπος μοναδικής ομορφιάς, γεμάτος ιστορία, τέχνη και θρύλους, ο Ανάβατος, ο «Μυστράς» της Χίου, στέκει περήφανος στην πλευρά ενός απόκρημνου βράχου, φύσει οχυρή θέση στην καρδιά του νησιού.

Η μεσαιωνική πολιτεία με το μεγάλο ιστορικό και πολεοδομικό-αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον γνώρισε περίοδο ακμής κατά τους τελευταίους αιώνες της Τουρκοκρατίας, αλλά δέχθηκε ισχυρά πλήγματα τόσο από τους Τούρκους κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης (σφαγή της Χίου, Μάρτιος-Απρίλιος 1822) όσο και από τον καταστρεπτικό σεισμό του 1881.

Tο ένδοξο παρελθόν και τη μεσαιωνική δομή τού αρμονικά δεμένου με το τραχύ φυσικό περιβάλλον οικισμού συναντά ο επισκέπτης σε κάθε βήμα του: στα πέτρινα κτίσματα, φτιαγμένα από την αναβατούσικη πέτρα, στις καμάρες, στις εκκλησίες της Παναγίας και του Tαξιάρχη.

Ο οικισμός του Ανάβατου αποτελείται από τρία τμήματα (τόσες είναι και οι οικιστικές φάσεις): την Ακρόπολη, στην κορυφή του βραχώδους εξάρματος, το Μεσοχώρι (αναπτύχθηκε περί το τέλος της Γενουατοκρατίας) και το Νέο Χωριό, που απλώνονται στην ανατολική κλιτύ του βράχου.

Τα κτίσματα του οικισμού είναι μικρά, διώροφα ως επί το πλείστον (το ισόγειο χρησιμοποιείται ως αποθηκευτικός χώρος ή στάβλος, ενώ στον όροφο κατοικεί η οικογένεια), τα λιγοστά ανοίγματα, τοξωτά και μικρού μεγέθους, τοποθετούνται στον όροφο, οι δε υπαίθριοι χώροι είναι ελάχιστοι.

Η γνωριμία με τον ξακουστό Ανάβατο μπορεί κάλλιστα να συνδυαστεί με μια επίσκεψη στα Αυγώνυμα, χωριό με ρομαντικό χρώμα και μεσαιωνική ατμόσφαιρα, αλλά και στον όρμο της Ελίντας με τα γαλαζοπράσινα νερά.

Βαγγέλης Στεργιόπουλος

“Ο Μυστράς του Αιγαίου”

Εθνικό Πάρκο Σχινιά-Μαραθώνα

Ο Σχινιάς, στην άκρη του όρμου του Μαραθώνα, πλούσιος σε βιοτόπους και σπάνια ζώα και φυτά, αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα Πάρκα της χώρας, συνδυάζοντας το περιβάλλον, τα ιστορικά τοπωνύμια και την αναψυχή. Το Πάρκο, που ιδρύθηκε το 2000 είναι το σημαντικότερο παράκτιο οικοσύστημα της Αττικής. Καταλαμβάνει μια μεγάλη έκταση που ονομαζόταν ιστορικά το Μεγάλο Έλος του Μαραθώνα, τους γύρω λόφους, τη χερσόνησο Κυνόσουρα, τη λίμνη Στόμι, το παραθαλάσσιο δάσος κουκουναριάς, την ακτογραμμή και μέρος του όρμου Μαραθώνα. Η έκταση του Πάρκου φτάνει τα 13.000 στρέμματα. Παλιότερα η λίμνη Στόμι στα ανατολικά ήταν μια μόνιμη λίμνη συνολικής έκτασης 180 στρεμμάτων στην οποία κατέληγαν τα νερά της Μακαρίας πηγής και του έλους. Δυστυχώς όμως με την κατασκευή αποστραγγιστικών ταφρών τα νερά διοχετεύτηκαν προς τη θάλασσα και πλέον οι ψάθες και οι καλαμιές έχουν κατακλύσει την περιοχή της λίμνης. Το δάσος με τις κουκουναριές είναι ένα από τα ελάχιστα που διατηρούνται ακόμα σε όλη τη Μεσόγειο. Παρότι μικρός σε έκταση, ο Σχινιάς έχει τεράστια οικολογική αξία καθώς μέσα σε αυτόν συναντά κανείς έναν πλούτο από διαφορετικούς οικότοπους. Τα εκτεταμένα έλη, οι πυκνοί καλαμιώνες, οι μικρές λίμνες και οι λούτσες, το δάσος κουκουναριάς, η αμμώδης ακτογραμή, οι ασβεστολιθικοί λόφοι με τη μεσογειακή βλάστηση, ο αμμώδης βυθός και τα υποθαλάσσια δάση από ποσειδωνίες εναλλάσσονται προσφέροντας μια μοναδική εμπειρία για εξερεύνηση και περιβαλλοντική εκπαίδευση.

Το παραθαλάσσιο δάσος με τις κουκουναριές και τα σχίνα, απ’όπου πήρε και την ονομασία της η περιοχή, διακρίνεται από την παρουσία σπάνιων λουλουδιών, όπως το άλλιο Allium chamaemoly, η άγχουσα Anchusa aggregata, η κενταύρια Centaurea spinosa, οι ορχιδέες Spiranthes spiralis, Orchis papilionacea, O. tridentata, Serapias orientalis, S. lingua, S. parviflora, Ophrys oestifera, O. ferrum-equinum, κ.ά. Η χερσόνησος της Κυνόσουρας αποτελεί ένα τυπικό φρυγανικό οικοσύστημα στο οποίο αναπτύσσονται άρκευθοι (Juniperus phoenicea), πουρνάρια, σχίνα και αγριελιές. Στην χερσόνησο φυτρώνουν πολλά ενδιαφέροντα λουλούδια, όπως η σπάνια ενδημική φριτιλάρια Fritillaria obliqua, η Nigella arvensis, η Satureja nervosa, οι ορχιδέες Orchis quadripunctata, Ophrys aesculapii, O. lutea, κ.ά. Τα φυτά που απαντώνται στον υγρότοπο είναι χαρακτηριστικά ελώδη είδη, όπως αρμυρίκια, η Juncetalia maritime, η Αrthrocnemetalia fruticosi, η σαλικόρνια, τα αγριοκάλαμα, αλλά και λουλούδια όπως Ranunculus muricatus, Aster tripolium, Apium nodiflorum, Teucrium scordioides, Tragopogon pratensis και οι σπάνιες ορχιδέες Orchis palustris και O. laxiflora.

Στον Σχινιά έχει καταγραφεί η παρουσία περίπου 200 ειδών πουλιών. Το έλος αποτελεί σημαντικό μεταναστευτικό πέρασμα σπάνιων ειδών, όπως η χαλκόκοτα και ο γερανός. Από τα αρπακτικά έχουν παρατηρηθεί στικταετοί, σταυραετοί, φιδαετοί, ψαραετοί, αετογερακίνες, γερακίνες, καλαμόκιρκοι, βαλτόκιρκοι, λιβαδόκιρκοι, πετρίτες, δεντρογέρακα, βραχοκιρκίνεζα και μαυροκιρκίνεζα. Πολλά είναι τα είδη των ερωδιών και των παρυδάτιων πουλιών. Πορφυροτσικνιάδες, σταχτοτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, μικροτσικνιάδες, νυχτοκόρακες, κρυπτοτσικνιάδες ζούνε μέσα στα πυκνά καλάμια. Πάπιες όπως, καπακλήδες, πρασινοκέφαλες, σπάνιες βαλτόπαπιες, σουβλόπαπιες, χουλιαρόπαπιες, κιρκίρια, σαρσέλες, γκισάρια, μαυροκέφαλες, σφυριχτάρια, και πολλά ακόμα παρυδάτια και υδρόβια, όπως βουβόκυκνοι, αλκυόνες, ποταμοσφυριχτές, νανοβουτηχτάρια, λασποσκαλίδρες, νανοσκαλίδρες, σταχτοσκαλίδρες, φαλαρίδες, τουρλίδες, λιμόζες, καλαμοκανάδες, λασπότρυγγες, δασότρυγγες, μαχητές και διάφορα γλαρόνια ζούνε μέσα στο έλος και σταθμεύουν στο κωπηλατοδρόμιο. Η ορνιθοπανίδα συμπληρώνεται με πολλά μικροπούλια, όπως μουστακοποταμίδες, σχοινοποταμίδες, βουρλοποταμίδες, κιστικόλες, διάφορους μυγοχάφτες, στριτσίδες, κεφαλάδες, φυλλοσκόπους και τσιροβάκους.

Πολλά είδη της ερπετοπανίδας ζούνε στην γύρω περιοχή. Μέσα στο έλος και γύρω από αυτό απαντώνται πρασινόφρυνοι, δεντροβάτραχοι, βαλκανοβάτραχοι, γραμμωτές νεροχελώνες, βαλτοχελώνες, κρασπεδοχελώνες, μεσογειακές χελώνες, κυρτοδάκτυλοι, τυφλίτες, κονάκια, λιακόνια, αβλέφαροι, τρανόσαυρες, σαΐτες, δεντρογαλιές, σπιτόφιδα, σαπίτες και οχιές. Όσον αφορά τα θηλαστικά, στην περιοχή ζούνε αλεπούδες, λαγοί, κουνάβια, σκαντζόχοιροι και διάφορα μικρά τρωκτικά και νυχτερίδες. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να εμφανίζονται ξανά τα τσακάλια, ζώα που ζούσανε στην περιοχή πριν κάποιες δεκαετίες. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι στην περιοχή της Μακάριας πηγής ζούνε χέλια αλλά και το πολύ σπάνιο ενδημικό αττικόψαρο (Pelasgus marathonicus).

Ο Σχινιάς είναι ένας σημαντικός βιότοπος που έχει ταλαιπωρηθεί διαχρονικά από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Η διευθέτηση των νερών προς τη θάλασσα, η κατασκευή ενός δαίδαλου αποστραγγιστικών έργων, η απόδοση εκτάσεων προς καλλιέργεια, η εγκατάσταση βάσης τηλεπικοινωνιών, η δημιουργία κωπηλατοδρομείου στη μέση του έλους, τα αυθαίρετα κτίσματα, η ρήψη μπάζων, η βόσκηση και το παράνομο κυνήγι έχουν αλλοίωσει την πάρθενα εικόνα της περιοχής. Παρόλα αυτά είναι ένας τόπος που παραμένει πλούσιος σε άγρια ζωή προσελκύοντας κάθε χρόνο εκατοντάδες επισκέπτες.

Πως θα πάτε

Η περιοχή βρίσκεται 45 περίπου χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Αθήνας. Η πιο όμορφη διαδρομή, αν και λίγο μεγαλύτερη, είναι αυτή που διασχίζει το Πεντελικό όρος, από την Πεντέλη και βγαίνει στη Νέα Μάκρη. Από εκεί θα κατευθυνθείτε αριστερά στη Λεωφόρο Μαραθώνος ακολουθώντας τις ταμπέλες προς Σχινιά.

Εμφάνιση στο χάρτη

πατήστε για να δείτε το σημείο στο χάρτη
(Latitude: 38.146231776405735, Longitude:24.044005245849576)

Photo Gallery

naturagraeca.com